Granskarar rópa varskó: Barnakonur, etið vistfrøðiligt!
Við støði í granskingum viðmæla fleiri granskarar, at barnakonur eta vistfrøðiligt, tí ávís týningarevni kunnu skaða tað ófødda barnið. Tað kann til dømis elva til vánaligari rørsluførleika, størri vanda at menna ADHD og 3-5 stig lægri IQ í skynsemisroyndum.
Hetta eru nakrar av avleiðingunum av, at mammur og børn hvønn dag eru fyri skordýraeitri sum chlorpyrifos í gerandiskostinum. Chlorpyrifos er ólógligt at brúka í Danmark, men vit fáa eiturleivdirnar frá innfluttari frukt sum sitrusfrukt, banan og súrepli.
Sum leiðreglurnar eru í dag, verður nýtslan av kemiskum evnum í matvørum ikki bannað fyrr enn tað er prógva, at tey eru skaðilig. Enntá eftir, at tað er prógvað, at tey kemisku evnini eru skaðilig, verða uppaftur fleiri framvegis brúkt. Aftrat tí eru fleiri túsund evni ikki kannað enn. Umleið 1000 av teimum hava enntá víst seg at hava skaðilig árin á menningina av heilanum, tá ið tey hava verið roynd við djórum.
“Tað er ábyrgdarleyst at bíða, til vit hava samlað nágreinilig skjalprógv fyri tey skaðiligu árinini av øllum eiturevnunum. Vit hava bara EIN møguliga at menna tann heilan, sum er avgerandi fyri okkara lívsgóðsku og virkni restina av lívinum” – Philippe Grandjean, professari á Institut for Sundhedstjenesteforskning á Syddansk Universitet.
Slepp undan ovurviðkvæmi
Luktilsi og luktilsisevni í tínum røktarvørum mugu nýtast við skili. Hesi kunnu nevnliga økja um vandan at fáa ovurviðkvæmi.
Út við 4% í Danmark hava luktilsisovurviðkvæmi, og tað eru mest kvinnur, ið fáa tað, men eisini menn, børn og ung. Hevur tú fingið luktilsisovurviðkvæmi, hevur tú tað fyri lívið.
Deodorantar geva ovurviðkvæmi
Kanning, sum Videncenter for Allergi hevur gjørt, sigur, at mest vanliga orsøkin til luktilsisovurviðkvæmi eru deodorantar. Næst á listanum er bodylotion, og afturat tí koma aðrar røktarvørur so sum luktilsi, sjampo og flótandi hondsápa.
Góð ráð fyri at sleppa undan ovurviðkvæmi
Tað er ymiskt, ein kann gera fyri at sleppa undan luktilsisovurviðkvæmi. Eitt nú kanst tú minka um nýtsluna av luktilsi í gerandisdegnum og sproyta luktilsi á klæðini heldur enn á húðina. Skalt tú nýta røktarvørur, sum koma beinleiðis á húðina, so sum deodorant og bodylotion, so er at fylgja hesum ráðum:
- Keyp vørur uttan luktilsi (‘Parfumefri’ ella ‘Uden parfume’) ella við ovurviðkvæmismerkinum Tann Blái Kransurin. Eitt nú deodorantin frá Grøn Balance.
- Kanna røktarvøruna við appini Kemiluppen, áðrenn tú keypur eina vøru. Appin gevur tær skjótt svar, um vøran hevur luktilsi í.
